Alto Adige – Wina z Południowego Tyrolu

Już za kilka dni tysiące Polaków jak co roku ruszą do Włoch na narty.

Część niewątpliwie wybierze drogę wiodącą autostradą A 13 przez leżącą na granicy Austrii i Włoch Przełęcz Brenner (szczególnie w drodze powrotnej). Po jej minięciu, po około 80 kilometrach, znajdziemy się w samym centrum najdalej wysuniętego na północ regionu winiarskiego Włoch Południowego Tyrolu (wł. Alto Adige ). Język niemiecki jest tu częściej używany niż włoski.

Na podstawie badań archeologicznych stwierdzono że winorośl uprawiano tu już 500 lat p.n.e. W VIII wieku Bawarskie i Szwabskie klasztory zakładają tu winnice. Około 1850 roku sadzi się tu winorośl odmian Bordoskich i Burgundzkich, a w 1893 roku w Adriano powstaje pierwsza spółdzielnia winiarska. Winorośl znalazła tu dobre warunki do rozwoju. Wysokie alpejskie szczyty chronią Alto Adige od północy, z kolei od południa region otwarty jest na wpływy śródziemnomorskie. Winnice usytuowane są na wysokości od 200 do 1000 metrów nad poziomem morza, dzięki temu są bardo zróżnicowane pod względem mikroklimatu. Duże różnice temperatur pomiędzy dniem i nocą stwarzają bogactwo aromatów w produkowanych tu winach. Jeśli dodamy do tego 300 dni słonecznych w roku i opady na poziomie 500 - 800 mm uzyskamy region gdzie muszą powstawać dobre wina. Dzięki dużej różnorodności geologicznej (wulkaniczny porfir - magmowe skały wulkaniczne, zwietrzałe skalne gleby zbudowane z kwarcu, miki i granitu oraz wapień i dolomit) na bardzo małym terenie muszą powstawać tu wina bardzo różnorodne. Cały region Alto Adige to tylko 5 300 hektarów winnic, 98 % sklasyfikowanych jako DOC. 160 winnic produkuje 330 000 hl wina rocznie (z 20 odmian winorośli) co stanowi 0,7% produkcji Włoch. 60 % to wina białe i 40 % czerwone. Wina produkowane są tu głównie w spółdzielniach, za 70 % produkcji odpowiada 13 spółdzielni. 25% produkcji powstaje w 36 posiadłościach winiarskich, pozostałe 5% produkuje 86 winogrodników.

W ramach tegorocznej Gali Grand Prix Magazynu Wino, gdzie region Alto Adige był honorowym gościem mieliśmy okazję uczestniczyć w masterclass prowadzonej przez redaktora naczelnego Tomasza Prange-Barczyńskiego. W jej trakcie mieliśmy okazję spróbować 11 win.

Ale po kolei.

Na pierwszy ogień musujące Arunda Vivaldi – Aruda brud – Metodo Classico Alto Adige DOC – 50% chardonnay, 30% pinot bianco, 20% pinot nero. Owoce z lat 2010, 2009, 2008. Dojrzewało na osadzie 24 – 30 miesiące. Dominują aromaty kwiatowe i owocowe. Jest świeże z dużą ilością drobnych bąbelków. Z przyjemnym owocowym posmakiem.

Nals Margreid – Sirmian Pinot Bianco Alto Adige 2013 Winnica położona jest na wysokości 400 – 500 m n.p.m. z racji chłodnego klimatu zbiór jest późny następuje w połowie października. Mała wydajność 45 hl/ha. Nos bardzo przyjemy mineralno – kamienny. Wino soczyste, pikantne, długie i bardzo dobre. Polecane do dań z ryb.

Peter Zemmer - Punggl Pinot Bianco Alto Adige 2013. Ciepłe siedlisko. Punggl oznacza wzgórek. Winnica położona na dnie doliny Adygi. Wydajność 60 hl/ha. Fermentacja częściowo w stali częściowo w dużych drewnianych beczkach. W nosie dominują aromaty zielonych jabłek, cytrusów i lekkiej wanilii. W ustach jest rześkie i owocowe. Pasować będzie do dań z kremowymi sosami oraz do drobiu.

Cantina Terlano - Quartz Sauvignon Blanc Alto Adige 2012 Grona dojrzewają na wysokości 250 – 500 m n.p.m., nachylenie stoku dochodzi do 35 stopni. Wino dojrzewa 9 miesięcy na osadzie. Dominują złożone aromaty owoców mango, papai, czerwonych grejpfrutów oraz ziół, trawy cytrynowej, melisy i mięty. W ustach jest potężne, mocne, dobrze zbudowane i zrównoważone. Finisz jest długi i bardzo przyjemny. Będzie doskonale pasowało do ostryg, tatara z łososia, homara ale również do jagnięciny, szparagów lub dojrzałego koziego sera.

Colterenzio - Sauvignon Blanc Lafoa Alto Adige DOC 2012 Wino pochodzi z 25 letniej winnicy położonej na wysokości 430 m n.p.m. z doskonałą ekspozycją słoneczną. Spory 14,5% alkohol. Aromatyczne - dominują zapachy kwiatowe bzu oraz akacji. W ustach dominują nuty owocowe oraz kwiatowe. Dobrze zrównoważone. Można polecić do serów, potraw z kurczaka i ryb, makaronów z lekkimi sosami oraz owoców morza.

Tenuta J.Hofstätter -Joseph Gewürztraminer Alto Adige 2013. Wino pochodzi z winnicy w Tramin/Termeno uważanej kiedyś za kolebkę gewürztraminera. Jest to największa rodzinna winnica w Południowym Tyrolu (50 ha) położona po obu stronach doliny Adygi.

W kieliszku znajdujemy wino o pięknym złoto żółtym kolorze z zielonkawymi refleksami.

Nos jest bardzo aromatyczny, klasyczny dla gewürztraminera, zawiera aromaty owocowe liczi, mango, moreli i brzoskwiń, miodu i grejpfruta oraz orientalnych słodkich przypraw.

Typowe aromaty kwiatowe są tu mniej wyczuwalne. Wychodzi to temu winu zdecydowanie na dobre, jest świeże i bardzo aromatyczne. Na podniebieniu potężne, mocne i skoncentrowane, z dużą dozą finezji i świeżości. Finisz jest elegancki i długi. Powinno smakować nawet osobom, które nie przepadają za klasycznym gewürztraminerem. Nie jest przesadnie słodkie, posiada dobrą kwasowość a góry nadają mu rześkości.

Erste & Neue - Leuchtenburg Lago di caldaro Classico superiore Alto Adige DOC 2013
Winnica położona jest w okolicach jeziora Caldaro. Wino z autochtonicznego szczepu Schiava uprawianego z racji podatności na pleśń na pergolach. Nos przyjemny owocowo - kwiatowy (wiśnie, fiołki). W ustach niezbyt skoncentrowane. Proste codzienne wino do picia już i teraz najlepiej z lokalnymi wędlinami i serami. Trzy kieliszki Gambero Rosso przyznane temu winu są według mnie nieco na wyrost.

Meran Burggrafler - Graf von Meran Meraner Schickenburg Alto Adige DOC 2013 100% Schiava. Winogrona pochodzą z idealnego dla tego szczepu siedliska (poranne słońce i duża zawartość iłu w glebie) z 15 – 20 letnich krzewów. Nos jest surowy i oszczędny. Dominują nuty zwierzęce, ziemiste i ziołowe. Według prowadzącego masterclass Tomasza Prange-Barczyńskiego wino to sprawdzi sie z gulaszem z jelenia z polentą. Trzeba to sprawdzić.

Franz Haas - Selection Schweizer Pinot Nero Alto Adige DOC 2011. Winnica leży na wschodniej stronie doliny Adygi na wysokości 550- 700 m n.p.m. Posiada bardzo dużą gęstość nasadzeń winorośli ( 8-12 tyś na hektar) i bardzo niską wydajność – 35 hl/ha. Wino dojrzewanie trwa 12-15 miesięcy. Po zabutelkowaniu wino dojrzewa jeszcze przez 5-10 miesięcy zanim zostanie skierowane do sprzedaży.
W kieliszku widzimy wino w kolorze jasnego rubinu. Wino jest bardzo aromatyczne, dominują leśne jagody. Posiada bardzo dużą koncentrację. Taniny są delikatne i dobrze wtopione. Wino jest dobrze zrównoważone i ma sporo ciała. Jest bardzo smaczne już dziś a i długie lata przed nim.
Będzie doskonałym dodatkiem do dań mięsnych, drobiu, kaczki , bażanta, dziczyzny oraz grzybów.

Cantina Caldaro - Pfarrhof Pinot Nero Riserva DOC 2010. Wino pochodzi z winnicy Montan/Montagna w samym sercu krainy Pinot Nero. Działka o powierzchni 1,1 ha położona jest na wysokości 510 m n.p.m. Rosną tam 25 letnie krzewy. Niska wydajność 45 hl/ha. Wino dojrzewa przez 14 miesięcy w dębowych beczkach. Dominują w nim aromaty wiśni, malin, wanilii. W ustach owocowe, świeże i soczyste. Dobra struktura i przyjemny długi finisz. Najlepsze do pikantnych potraw, dań mięsnych w tym do dziczyzny.

Cantina Bolzano – Taber Lagrein Riserva Alto Adige DOC 2012. 100% Lagrein odmiana autochtoniczna. Wino z 80 letnich krzewów rosnących na wysokości tylko 250 m n.p.m., dojrzewa rok w dębowych beczkach a następnie w butelce. Dominują aromaty wiśni, kakao, wanilii, eukaliptusa. W ustach wino jest dobrze zrównoważone z dużą koncentracją owoców. Garbniki są jeszcze dość ostre i agresywne ale wino jest jeszcze młode z czasem powinny się wygładzać (potencjał starzenia to około 10 lat). Podawać do dań z czerwonego mięsa, dziczyzny i serów,

Kupując wina z Południowego Tyrolu zwróćmy uwagę na „pieczęć” Südtirol wieńczącą butelkę. Jej obecność jest wspólnym oznaczeniem dla wszystkich win DOC Alto Adige i gwarantuje ich oryginalność i jakość.

Na pewno warto się tymi winami zainteresować. Pochodzą z małego regionu ale są bardzo różnorodne. Doskonale sprawdzą się z wieloma rożnymi potrawami a i pite same sprawią nam wiele radości.

Może warto zatrzymać się w Bolzano lub w którejś z mniejszych miejscowości i zrobić zakupy.